1. Penghasilan Melanin dalam Kulit
Di bawah lapisan basal kulit kita terdapat sel-sel yang dipanggil melanosit. Sel-sel ini bertanggungjawab dalam penghasilan melanin melalui proses yang dikenali sebagai melanogenesis. Melanin ialah pigmen yang memberikan warna pada kulit, mata, dan rambut kita.
Selain itu, melanin juga merupakan salah satu daripada beberapa kromofor kulit yang menyerap cahaya, memberikan warna tertentu pada kulit. Terdapat dua jenis melanin utama iaitu feomelanin dan eumelanin. Feomelanin berwarna lebih cerah seperti merah atau kuning dan mengandungi sulfur, manakala eumelanin pula berwarna lebih gelap seperti coklat atau hitam dan tidak larut dalam air.
Melanin penting bukan sahaja untuk menyerap sinaran UV tetapi juga untuk mengurangkan radikal bebas dan menyimpan ion.
2. Perbezaan Bilangan Melanosit pada Kulit
Perbezaan warna kulit bukan disebabkan oleh bilangan melanosit yang kita miliki. Kita semua mempunyai jumlah yang hampir sama, kira-kira 1000-2000 melanosit per milimeter persegi. Perbezaan warna kulit ditentukan oleh tahap aktiviti melanosit, jenis melanin yang dihasilkan, serta saiz, bilangan, dan susunan melanosom.
Melanosom ialah struktur di dalam sel yang menyimpan melanin. Kandungan melanin dalam melanosom berbeza-beza, dari sekitar 15% sehingga 70%. Orang berkulit cerah menghasilkan melanin yang lebih sedikit dan melanosom yang kurang, menyebabkan kurangnya eumelanin dan lebih banyak feomelanin. Orang berkulit gelap pula menghasilkan lebih banyak melanin, menyebabkan lebih banyak melanosom yang mengandungi eumelanin mencapai lapisan epidermis.
3. Melanin Sebagai Pelindung daripada Sinaran Matahari
Jadi, bagaimana melanin melindungi kita dari sinaran matahari? Menariknya, melanin bertindak sebagai penghalang fizikal yang menangkis sinaran UV dan juga sebagai penapis yang menyerap sinaran UV tersebut. Kulit yang lebih gelap, yang mengandungi lebih banyak eumelanin berbanding kulit cerah, lebih dilindungi daripada sinar matahari.
Eumelanin yang lebih gelap dapat menyerap lebih banyak cahaya. Kajian menunjukkan bahawa kulit hitam hanya membenarkan 7.3% UVB dan 15.4% UVA menembusi kulit. Bagi kulit putih, 24% UVB dan 55% UVA menembusi lapisan epidermis dan dermis kulit. Tambahan pula, melanosom pada kulit gelap sukar terurai oleh enzim lisosom, menjadikannya kekal utuh di lapisan epidermis atas dan membentuk pelindung yang baik terhadap kerosakan akibat sinaran matahari.
Eumelanin juga berfungsi sebagai agen yang baik untuk mengurangkan radikal bebas, sekaligus mengurangkan spesies oksigen reaktif. Bagi orang berkulit cerah, melanosom yang lebih mudah terurai menyebabkan perlindungan daripada sinaran UV berkurangan, meningkatkan risiko untuk kanser kulit.
4. Klasifikasi Fototaip Kulit Mengikut Kebolehan Terbakar dan Menggelapkan
Jenis kulit boleh dikelaskan mengikut kebolehannya untuk terbakar atau menggelapkan. Ini berkait rapat dengan jumlah melanin yang dihasilkan. Terdapat empat jenis fototaip kulit:
- Jenis I: Kulit sangat cerah yang tidak pernah menggelapkan dan mudah terbakar apabila terdedah kepada sinaran UV.
- Jenis II: Kulit yang sedikit menggelapkan tetapi mudah terbakar.
- Jenis III: Kulit yang menggelapkan dengan agak rata dan mudah, tetapi masih boleh terbakar.
- Jenis IV: Kulit yang hampir tidak terbakar sama sekali dan menggelapkan dengan mudah.
5. Perlindungan Semulajadi Kulit Gelap
Lelaki berkulit gelap mempunyai kelebihan perlindungan semula jadi daripada sinaran UV, sekaligus melindungi kulit daripada penuaan pramatang dan penyakit kulit yang berkaitan dengan sinaran matahari.
